Το Ζαγόρι διατηρεί τη μνήμη ζωντανή για τα θύματα από τις επιδρομές των Γερμανών στα χωριά του το 1943-44.

Την Κυριακή έγινε στο Γρεβενίτι η καθιερωμένη εκδήλωση «Ημέρα Μνήμης Ζαγορίου». Μετά τη θεία λειτουργία στον Ι.Ν. Κοίμησης Θεοτόκου, στο Μνημείο Εκτελεσθέντων του Γρεβενιτίου έγινε κατάθεση στεφάνων από εκπροσώπους των τοπικών πολιτικών και στρατιωτικών αρχών, φορέων και συγγενών των θυμάτων. Παιδιά άφησαν λίγα λουλούδια στο μνημείο για το αβάπτιστο που ήταν μεταξύ των αθώων θυμάτων της ναζιστικής επίθεσης το 1943 στο Γρεβενίτι.

«Σήμερα είμαστε εδώ για να αποτίσουμε φόρο τιμής στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας. Όλα τα χωριά, απ΄ όπου πέρασε η Εντελβάις έχουν να θυμούνται αθώα θύματα. Τα χρόνια πέρασαν αλλά εμείς τιμούμε αυτούς που χάθηκαν και τους θυμόμαστε γιατί πάνω απ΄ όλα αγάπησαν την πατρίδα και σήμερα μπορεί τα πράγματα να είναι διαφορετικά, αλλά πάλι πρέπει να αγαπάμε την πατρίδα. Και όταν αγαπάμε την πατρίδα μπορούμε να είμαστε χρήσιμοι στην κοινωνία», τόνισε στο χαιρετισμό του ο Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος Καχριμάνης.

Ο Περιφερειάρχης αναφέρθηκε και στην ερήμωση των χωριών και στην ανάγκη να υπάρξει ανάπτυξη με αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων κάθε τόπου φέρνοντας ως παράδειγμα το Ζαγόρι, και συνολικά την  Ήπειρο, που  έχει τα αρωματικά φυτά. «Μπορούμε, είπε ο κ. Καχριμάνης, να κάνουμε εκχυλίσματα και αποστάξεις και να τυποποιήσουμε προϊόντα που θα εξάγουμε. Αν κάνουμε αυτά μπορεί να επιστρέψουν άνθρωποι στα έρημα χωριά, όπου κατά την πρόσφατη προεκλογική περίοδο στις επισκέψεις μου έβρισκα μόνο τις λάμπες της ΔΕΗ αναμμένες, ούτε καν καφενείο ανοιχτό…». Ο κ. Καχριμάνης αναφέρθηκε και στο δίκτυο μονοπατιών που αναπτύσσεται και στα σημεία στάσης όπου μπορούν να διατίθενται τα ποιοτικά τυποποιημένα προϊόντα κάθε τόπου. «Αυτός ο τόπος, κατέληξε,  έχει αύριο άλλα χρειάζεται μια νέα αρχή, να ξαναδώσουμε δύναμη στους ανθρώπους του μόχθου και της παραγωγής». 

Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ζαγορίου Βασίλης Σπύρου στάθηκε κι αυτός στην ερήμωση των χωριών, αλλά και στην ανάγκη να μείνει άσβεστη η μνήμη: «Για ακόμη μια χρονιά βρισκόμαστε εδώ, στο μνημείο των εκτελεσθέντων από τη ναζιστική θηριωδία που άφησε πίσω της αθώα θύματα και συντρίμμια, κατέστρεψε την αρχιτεκτονική του τόπου, χάθηκαν κειμήλια και αρχειακό υλικό, τα μνημεία, ο κόσμος έφυγε, ο εμφύλιος που ακολούθησε αποτέλειωσε την περιοχή και η προσωρινή βοήθεια που υπήρξε στη συνέχεια δεν άλλαξε την κατάσταση. Δυστυχώς, τα λέμε και τα ξαναλέμε κάθε φορά που βρισκόμαστε εδώ, αλλά ζούμε όλοι μας την εγκατάλειψη και την ερήμωση. Βεβαίως η μνήμη πρέπει να διατηρείται γιατί αν χαθεί τότε το κακό μπορεί να ξαναγίνει και μάλιστα σήμερα που στην Ευρώπη παρόμοιες ιδεολογίες της εποχής εκείνης ανασταίνονται».

Εκ μέρους του Εθνικού Συμβουλίου για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών και ως μέλος του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών Ελλάδας ο Δημήτρης Χατζαρόπουλος αφού αναφέρθηκε στην αντίσταση των Ελλήνων ενάντια στο ναζισμό και με αφορμή και το πρόσφατο διάβημα της χώρας μας προς τη Γερμανία για τις οφειλές, σημείωσε: «Οι μεταπολεμικές κυβερνήσεις ευθύνονται γιατί δεν διεκδίκησαν με σθεναρό και επίμονο τρόπο τις γερμανικές οφειλές. Η διεκδίκησή τους δεν αποτελεί πράξη εκδίκησης η εθνικιστική εμμονή. Ο αγώνας μας δεν στρέφεται κατά του γερμανικού λαού με τον οποίο αισθανόμαστε αλληλέγγυοι. Είναι αγώνας για την απόδοση δικαιοσύνης και για την επικράτηση της μνήμης ενάντια στη λήθη, αγώνας για πραγματική φιλία και συνεργασία των δυο χωρών. Αποτελεί παράλληλα ένα διαρκές διάβημα εναντίον του ναζισμού και του φασισμού. Αν δεν υπάρξει απόδοση των οφειλών της Γερμανίας δεν μπορεί να κλείσει οριστικά το κεφάλαιο του ναζισμού και των δεινών που επέφερε στη χώρα μας. Ζητάμε δικαιοσύνη, ζητάμε αποζημιώσεις, δεν επαιτούμε, απαιτούμε».

Ντοκουμέντα από το πολεμικό ημερολόγιο της  ανώτατης διοίκησης του γερμανικού στρατού της Βέρμαχτ, για την δράση της 1ης Μεραρχίας Ορεινών Καταδρομών «Εντελβάις» το 1943-1944, παρουσίασε στην ομιλία του στην εκδήλωση ο ιστορικός ερευνητής Αλέκος Ράπτης. Ο ομιλητής αναφέρθηκε και στην παράδοση εκ μέρους του, το  2002,  των στοιχείων της έρευνας του για τα εγκλήματα πολέμου κατά του άμαχου πληθυσμού στην Ήπειρο, ένα κείμενο 150 σελίδων, στον Γερμανό Γενικό Εισαγγελέα Ούλριχ Μας, ο οποίος είναι επικεφαλής της κεντρικής υπηρεσίας υποθέσεων που αφορούν εθνικοσοσιαλιστικά μαζικά εγκλήματα. Τα στοιχεία αυτά βρίσκονται στη Γενική εισαγγελία του Μονάχου. Τον Φεβρουάριο του  2016, ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα του Ελληνικού Κοινοβουλίου για την διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων και οφειλών, παρέδωσε, όπως είπε, ολοκληρωμένο φάκελο στην Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για την διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών.

Στο φάκελο αποδεικνύεται εγγράφως ότι στον Ν. Ιωαννίνων,  η 1η ορεινή μεραρχία ορεινών καταδρομών «Εντελβάις», κατέστρεψε και έκαψε 342 χωριά, 6.804 οικίες ενώ δολοφόνησε πάνω από 2.660 άμαχους πολίτες.-